- PIRATICA
- PIRATICAolim dedecori non erat, sed virtutis indicum habebatus. Virg. Aen. l. 9. v. 609.Omne aevum ferrô teritur: versaque iuvencûmTerga fatigamus hastâ: nec tarda senectusDebilitat vires animi, mutatque vigorem.Caniciem galeâ premimus, semperque recentesConvectare iuvat praedas et vivere raptô.Et certe Piratarum potentiam ac insolentiam, ex incustoditis maribus, portubus ac Insulis, ortum habuisse, notat Plut. in Pompeio, cum ait: Piratarum potenia primum ex Cilicia erupit, originemque habuit audacem et occultam; animos vero et confidentiam bellô Mithridaticô ceperunt, obsequiis regiis accommodantes sese. Deinde dum bellis civilibus Romani ante portas Urbis concurrunt, vacuum custodibus Mare sensim illexit illos et incitavit: ut non iam navigantibus modo essent infesti, sed Insulas et oppida maritima vastarent. Iam pecuniosi etiam, natalibus clari, viri prudentiâ praecellere habiti: naves praedatorias conscendebant, et societati nomina dabant, quasi ea res laudem adderet et gloriam. Ad hac erant his multis locis navalia, portus Piratici et speculae munitae, Pharique, Classes incursitabant, non solum dilecta militum Classiariorum et sociorum navalium Iuventute, Gubernatorum arte, navium pernicitate et agilitate ad munus suum instructae, verum etiam supra eorum terrorem invidiosus stimulabat fastus: Auratis stylidibus, purpureis cortinis, remis inargentatis, quasi sceleribus gestiebant gloriabanturque. Tibiae cantus compotationesque per omnia littora, Principum in captivitatem raptus, Urbium redemptiones captarum, suggillatio erant Romania Imperii. Erant navigia praedatoria supra mille, capta ab illis oppida quadringenta. Inviolata et intacta ante id fanaadorti expilârunt, Clarium, Didymaeum, Samothracium, Telluris Herminoe templum, Aesculapii Epidauri: in Isthmo, Taenaro, Calauria Neptuni, Apollinis in Actio, et Leucadae. Iunonis Sami, Argis, in Leucadio, Peregrina sacra illa quae peraguntur in Olympo, faciebant, mysteria quaedam peragebant arcana, quorum Solis Mithrem dicunt, etiam hâc memoriâ mansêre primum ab illis monstrata. Maiorem on modum Romanis insultates, etiam vias illorum excursione factâ infestanbant et villas maritimas exscindebant. Corripuerunt aliquando etiam duos Praetores, Sextilium et Bellinum praetextatos, accensosque et Lictores cum illis ipsis adduxêre. Capta fuit Antonii viri triumphalis filia, rus proficiscens et grandi pecunia redempta. Nempe loruitur de bello Ptratico, a Pompeio consecto, cuius apucis haec est Historia: Dum Populus Romanus domi seditionibus et Cimbricô bellô laboraret, Piratae maria latrociniis vexabant, a M. Antonio Praetore, quem Byzantii adiuverunt, in Ciliciam profligati. Inde cum maiore iterum mole convalescerent, ut per Mediterraneum Mare passim latrocinarentur a P. Servilio Proconsule per quinquennium in Cilicia varie afflicti sunt. Pergamenon etiam Archipirata, qui Ciliciam praedabatur, a L. Metello Praetore et mari et terrâ profligatus est. Sed cum ipsorum potentiam per tot annos tres etiam Imperatores frangere non nossent, bellum Piraticum lege Gabiniâ Pompeio per missum est, ut Insulas, oras maritimas et Continentem, ad 500. a littore stadia, exercitus, classes Populi Romani in potestate extraordinariô Imperiô haberet: Quam rem is per 15. legatos aggressus, intra 40. Diem, ne unicâ quidem nave amissâ, feliciter confecit, singularique consiliô prospexit ut maritimum genus a conspectu maris longe remotum, mediterraneis agris quasi obligaretur. Vide L. Ann. Florum. Hist. Rom. l. 3. c. 6. Aliter Piratarum originem repetit Thucydides, l. 1. Graeci, aiens, olim, et Barbarorum quicumque in continente maritimi erant, quique Insulas ineolebant, ubi coeperunt crebrius alii ad alios navibus transire, adlatrocinium conversi sunt, Ducibus non tenuissimis, tum sui quaestûs tum infirmorum victûs gratia. Atque adorti Urbes murô vacantes, vicatimque habitantes, dirtpiebant ac maximam victus partem hinc comparârunt, quod illud opus nondum pudori esset, quinimo gloriam quandam afferret; Quod declarant quidam eitam nunc in Continente, quibus decori est hoc bene exercere tum vetustissimi Poetae. apud quos illi ultro citroque navigantes interrogantur, num Latrones sint? Quae res declarat, nec interrogatos operis pudere, nec eos, qui scire student, exprobrare. Et in Mediterraneis etiam locis homines mutuo praedantur: et adhunc pleraque in Graecia vetustus mos colitur ut apud Locros, qui vocantur Ozolae, et Aetolos et Acarnanas et hanc ipsam Continentem. Qum etiam arma ferre apud hos ex euteri latriocinio permansit. Additque post pauca, Hanc publicam fuisse vivendi rationem apud Graecos. Vide quae de Phocensibus Iustinus, l. 43. c. 3. de Ulysse Homerus Od. ψ. de Proculo Vopiscus, c. 12. de Thracibus Herodotus in Terpsichore: de Hispanis Italisque Lacerda: de Germanis Tacitus, de Mor. Germ. de Danis Albertus Crantzius, Histor. Vand. l. 1. p. 7. de Scotis Leslaeus Rer. Scot. l. 1. de Laconibus antiquis Plut. in Apophtheg. Lac. et Xenoph. in Cyr. de Tartaris Signism. Heberstenius, Commentar. Rerum Moscovitic. annotârunt: ut et supra, ubi de Diodoro Typhone, piratici dominatus apud Cilices primo auctore. Quo ipsa Latronum etymologia pertinet, quae passim obvia, et verba Demosthenis, Olynth. 2. Latronum vocabulum habet quandam notam fortitudinis, siquidem hostes spoliant. Mercurium, utpote latrocinantium Deum, prae aliis coluisse, docet Herodotus, l. cit. c. 6. et 7. navigia illorum propria Myoparones erant quae formâ mixtâ ex nave oneraria et longa triremi, accommodata fuêre et expedita ad celeritatem. sive remis utendum esset, sive velis, hodie Galeones vocant: Lembos quoque appellârunt, Achilles Tatius de amoribus Clitophonitis ac Leucipp. l. 3. Curtius, l. 4. Heliodorus, Histor. Aethiop. l. 1. etc. Sed et veloces, lenunculi. liburnicae, πλοία ληςτρινὰ καὶ ληςτρίδες νῆες Raderus ad Curtium, l. 4. c. 5. Videsupra suis locis. De vocis etymo Scholiastes, Aiace, Πεῖρα, inquit, Α᾿ττικῶςδόλος καὶ τέχνἠ ὅθεν καὶ πειράται, οἱ κατὰ θάλατταν κακοῦργοι, Attice πεῖρα, dolus et fraus est, unde piratae, qui maleficiis suis mare infestum reddunt. Apud recentioris aevi Scriptores non raro pirata occuriit, pro nauta vel milite maritimo, uti retro diximus. Plura de Piratica vide apud Olaum Wormium, ad Monum. Tristadense, ubi in gratiam veterum Daniae Regum, qui in hac arte se, aliarum more gentium, exercere soliti erant, materiam hanc prolixe persequutus. inter alia ait; Piratica, olim honesta ac licita erat, atque in ea crebro se Reges ipsi aut eorum liberi exercebant, ascitis famosioribus athletis, corporis robore et virtute praestantibus, Constabat autem Piratica haec certis legibus etc. Vide quoque infra Rapina.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.